De vervloekte kortste weg van boer naar bord

De weg van boer en teler naar het bord van de consument is een logistiek huzarenstukje. Een traject waarin de supermarkt de verbindende schakel vormt tussen duizenden klanten in een klein marktgebied en duizenden producenten van over de hele wereld.

Dat gebeurt uiterst efficiënt. Ieder element dat geen waarde toevoegt in de keten is er de laatste zeventig jaar – zo lang bestaan supermarkten in Nederland – wel uitgesneden.

En toch gaat er iets mis. De rekening van die voortschrijdende efficiëntiehonger komt meer en meer op het bord van de producent terecht. Dat zet een duurzame en volhoudbare voedselketen onder druk.

De roep om extra spelregels die oneerlijke handelspraktijken aanpakken wordt steeds luider. Hoewel uit het gemopper van producenten en levensmiddelenindustrie op supermarkten voor een deel eigen onvermogen spreekt, zijn diverse bezwaren terecht.

Voormalig landbouwminister Cees Veerman bracht in 2016 advies uit aan de Europese Commissie om de positie van boeren en tuinders te verbeteren. EU-commissaris Phil Hogan onthulde deze week maatregelen die nationaal moeten worden bekrachtigd.

Betalingstermijnen zijn het laatste decennium fors opgerekt. Betalen binnen veertien of dertig dagen is bijna een utopie. Negentig dagen op geld wachten is geen uitzondering.

Zeker bij kleinere leveranciers is dat een groot probleem. In extreme gevallen heeft een leverancier zijn volledige productievoorraad al meerdere keren uitgeleverd, voordat hij de rekening van de eerste bevoorrading betaald krijgt.

Op deze wijze financieren leveranciers de exploitatie en expansiedrift van de winkelketens. Die idioterie waarin de leverancier in de rol van bank wordt geduwd moet stoppen. Een voorbeeld van uitknijpen waar snel een einde aan moet komen.