Mastitisvaccin voor schapen lijkt interessant

Nieuws Schapen Mariska Bloemberg-van der Hulst 18 jun 2021 om 07:56uur

Een vaccin tegen uierontsteking kan de levensduur van schapen verhogen. Op bedrijven waar mastitis een probleem is, kan vaccinatie uitkomst bieden.

Foto: VidiPhoto

ACHTERBERG – Samen met melk- en kaasmeisje Judith van Trierum, melkt Gerrit Boonzaaijer van boerderij Horstbrande in Achterberg bij Rhenen woensdag zijn 130 melkschapen. Boonzaaijer is de enige reguliere schapenmelker die niet alleen de melk levert, maar er ook exclusieve schapenkaas van maakt. Naar zijn prijswinnende product is zoveel vraag dat hij op dit moment melk tekort komt. De weerstandverhogende schapenmelk en -kaas beschermt de luchtwegen. Tweemaal per week krijgt hij hulp van “de beste kaasmaakster van Nederland”, Judith van Trierum uit Lunteren, tevens invalboerin bij diverse boerenbedrijven. De 130 productieschapen wordt tweemaal per dag machinaal gemolken en leveren per schaap dan 2 liter melk. Tweemaal per week wordt er kaas gemaakt. Nederland telt slechts een dertigtal schapenmelkerijen.

Dat zegt dierenarts Reinard Everts van Schapendokter.nl. Volgens hem is klinische uierontsteking een belangrijke afvoerreden. Vooral Texelaars zijn gevoelig. Een incidentie van 10 tot 20 procent mastitisgevallen per jaar is geen uitzondering in de sector.

De aandoening verkort de levensduur van ooien en vermindert de selectieruimte op het bedrijf. Vaccineren kan dat volgens Everts voorkomen. Hij voegt daaraan toe dat uierontsteking een multifactorieel probleem is en niet los kan worden gezien van een goede voeding, hygiëne en weerstand.

Praktijkonderzoek

Everts voerde een praktijkonderzoek uit op een schapenbedrijf in Noord-Nederland. Daar was een uierprobleem bij 44 procent van de afgevoerde ooien (met minimaal één worp) de reden van afvoer. In het jaar na de vaccinatie daalde dat percentage tot 12 procent.

Sinds drie jaar is er een vaccin tegen uierontsteking beschikbaar in Nederland, maar het wordt nog weinig ingezet. 'Het is niet in beeld bij schapenhouders. Terwijl het vaccin in Zuid-Europa al volop wordt gebruikt bij melkschapen', laat Everts weten. 'Bij vleesschapen is het ook effectief en rendabel.'

De vaccinatie, die twee keer per jaar wordt toegediend, vermindert het aantal gevallen van mastitis en dan vooral infecties door stafylokokken. Naar schatting worden in Nederland meer dan de helft van de uierontstekingen bij schapen veroorzaakt door deze bacteriën.

Landelijke verschillen

Gerrit Koop, universitair docent aan de Universiteit Utrecht, verwacht dat vaccinatie een gunstige bijdrage kan leveren aan het beheersen van mastitis bij schapen. 'Maar de literatuur betreft buitenlandse onderzoeken en het aantal goede onderzoeken is beperkt. We moeten dus voorzichtig zijn met concluderen dat het ook in Nederlandse effectief zal zijn. Schapenrassen, houderijsystemen en ook de pathogenen die mastitis veroorzaken kunnen per land verschillen.'

Volgens Koop is het onverstandig om alleen te vaccineren en daar volledig op te vertrouwen. 'Alle andere maatregelen die zorgen dat de schapen gezond zijn en een goed functionerend immuunsysteem heb-ben, zijn ook belangrijk.'

Bij honderd ooien kost vaccinatie jaarlijks zo'n 700 euro. Maar dat kan volgens Everts wel uit. 'Krijgt 10 procent van je ooien mastitis, dan heb je voor minstens 1.000 euro aan kosten voor medicijnen, eventuele sterfte en groeivertraging bij lammeren.'