Jetten en Bontenbal: boer moet duidelijkheid krijgen over koers landbouw en stikstof

De paragraaf over landbouw, stikstof en natuur beslaat een substantieel deel van de agenda die de partijen zijn overeengekomen. Dit is opvallend, want in het verleden waren CDA en D66 het op dit vlak niet altijd eens over de gewenste koers. Zowel Bontenbal als Jetten erkennen dit. 'Dat is misschien wel de grootste verrassing: dat juist deze twee partijen er samen zijn uitgekomen', zegt laatstgenoemde.

Een andere aanpak heeft ervoor gezorgd dat de consensus er snel is gekomen, legt Jetten uit. 'We zijn niet begonnen bij de verkiezingsprogramma's. We zijn begonnen bij de gesprekken met de sector, natuurorganisaties en medeoverheden. Als je op je laat inwerken hoe ellendig we ervoor staan qua onzekerheid en onduidelijkheid, en je begint dan met bouwstenen en een aantal andere maatregelen, kom je er veel sneller uit dan met die eindeloze politieke discussies die we te lang hebben gevoerd.'

Het document (onderaan dit artikel te downloaden) bevat elementen van het bouwstenenplan dat LTO, NAJK, IPO en andere overheden samen hebben opgesteld. Dit plan was al omarmd door het CDA. De D66-partijleider noemt de bouwstenen nu 'buitengewoon interessant'. 'Het is ook wel confronterend dat maatschappelijke organisaties feitelijk een paar stappen verder zijn dan de politiek, doordat ze concreet uitgewerkte voorstellen voorleggen.'

Toch denken Jetten en Bontenbal dat de bouwstenen alleen niet genoeg zijn. De overheid zal ook een stap moeten zetten, vinden ze. Daarom ligt het voor de hand dat er een transitiefonds komt om de gewenste ontwikkelingen in de landbouw te financieren.

'Het gaat om miljarden die wij willen uittrekken', benadrukt Jetten. 'Dit is bedoeld om bedrijven te helpen verduurzamen, verplaatsen of vrijwillig te beëindigen als dat nodig is. Daarnaast is extra geld nodig voor agrarisch natuurbeheer of versterking van de natuurbeherende organisaties.'

Doelsturing

In de politieke agenda die de partijen hebben opgesteld, staat dat wordt overgeschakeld naar doelsturing en dat de kritische depositiewaarde (KRW) wordt vervangen door een ander instrument. Bontenbal benadrukt dat er meer nodig is dan doelsturing.

'Nederland gaat pas van het slot als er geborgde emissiereductie is. Dat kan niet alleen met doelsturing', aldus de CDA'er. 'We zullen dus een aantal andere generieke maatregelen moeten nemen.' Die maatregelen hebben volgens Bontenbal betrekking op onder meer het invoeren van grondgebondenheid en het afromen van dier- en fosfaatrechten bij overdracht buiten de familie.