Boeren betalen in 2026 meer aan het waterschap

De wetswijziging, die door de minister van Infrastructuur en Waterstaat op verzoek van de waterschappen wordt doorgevoerd, brengt diverse veranderingen met zich mee. Zo vormen de waarde van huizen, panden en gronden voortaan niet meer de basis voor de verdeling van de kosten.

Vanaf 1 januari 2026 wordt gekeken naar de gebiedskenmerken en wat dat betekent voor het werk van het waterschap. Het vertrekpunt daarbij is de inwonersdichtheid van een gebied en de oppervlakte van ongebouwde (agrarische) grond en natuurterreinen.

Voorheen betaalden eigenaren van woningen en eigenaren van bedrijfspanden hetzelfde tarief. Maar omdat de waarde van woningen in de afgelopen jaren harder steeg dan die van bedrijfspanden, zijn woningeigenaren een steeds groter deel van de kosten gaan betalen, zonder dat het waterschap meer voor hen is gaan doen. Zo luidt de uitleg van de Unie van Waterschappen.

Individuele prijsafspraken

Verder veranderen onder meer regels rond de zuiverings- en verontreinigingsheffing voor grote bedrijven. Zo wordt afvalwater dat met een tankwagen of aparte leiding naar de rioolwaterzuivering wordt afgevoerd, niet meer via de zogeheten Zuiveringsheffing belast. In plaats daarvan gaan waterschappen individuele prijsafspraken maken met de aanbieders van het afvalwater.

Ook wordt met ingang van 2026 een nieuwe methode gebruikt voor het meten van vervuilingswaarden. Bepaalde stoffen die hiervoor tot op heden werden gebruikt, zijn schadelijk voor mens en milieu. Door gebruik te maken van een nieuwe methode, hoeven de laboratoria van de verschillende waterschappen bij hun analyses geen schadelijke ingrediënten meer te gebruiken.

Een andere toevoeging aan de Waterschapswet is de mogelijkheid om hogere tarieven in rekening te brengen als het waterschap in een bepaald gebied een wateraanvoerproject realiseert, een zogeheten Plusvoorziening. Ook kunnen bedrijven een lagere heffing krijgen als het waterschap waardevolle grondstoffen uit hun afvalwater kan winnen.

19,9 procent meer belasting

Bij waterschap Rijn en IJssel gaan agrariërs komend jaar 19,9 procent meer belasting betalen aan het waterschap. Volgens heemraad Floor Wissing komt dat deels door de gewijzigde Waterschapswet. Wat bij Rijn en IJssel ook meespeelt, is de wijze van kosten toerekenen. Als enige waterschap in Nederland gebruikte Rijn en IJssel een afwijkende rekenmethodiek. Dat wordt nu rechtgetrokken.

Wissing: 'De tarieven voor huiseigenaren en voor landbouwgrond zijn flink uit elkaar gaan lopen. Sinds 2019 is de aanslag voor een gemiddelde koopwoning 86 procent hoger geworden, voor een hectare landbouwgrond 14 procent. Dat is niet eerlijk, want ook landbouwgrond neemt in waarde toe. Door de gewijzigde wet ontstaat een argument om er voor agrariërs een plusje op te zetten. We doen veel voor de landbouw, zoals met het project Elke Druppel De Grond In.'

Uit berekeningen van het waterschap is gebleken dat de tarieven voor de landbouwsector eigenlijk met 49 procent zouden moeten stijgen, om het in evenwicht te brengen. 'Dat zou te gortig zijn', vindt Wissing. 'De kostentoedeling voor ongebouwd zou eigenlijk van 12,3 procent naar 14,5 procent moeten gaan, maar deze is op 11,5 procent gezet. En zelfs dan is het nog een plus van bijna 20 procent. Ik besef dat dit pijn doet voor ondernemers.'

Rijn en IJssel is goedkoopste

Ondertussen behoort Rijn en IJssel nog wel tot de goedkoopste waterschappen voor agrariërs. Wissing: 'Een agrarisch bedrijf met 60 hectare grond en 5 ton aan opstallen betaalt bij ons straks 5.037 euro waterschapsbelasting. Landelijk ligt het gemiddelde voor zo'n bedrijf op 6.200 euro.'

Het waterschap krijgt wel vragen over de tariefstijging, tot boze telefoontjes leidt het niet. Wissing: 'Onze mensen in het veld worden wel aangesproken. Niemand vindt het natuurlijk leuk om meer te betalen. Maar als je het uitlegt, snappen veel boeren het wel.'