Voortdurend innoveren staat centraal bij Vlaamse Varkenscampus

De Varkenscampus is het onderzoeksbedrijf voor het Instituut voor Landbouw, Visserij- en Voedingsonderzoek (ILVO) en dient als onderzoeks- en onderwijsbedrijf voor de faculteit Diergeneeskunde en de faculteit Bio-ingenieurswetenschappen van de Universiteit Gent en voor het Departement Biowetenschappen en Industriële Technologie van de Hogeschool Gent.

Studenten komen naar de Varkenscampus voor het praktische deel van hun opleidingen en voor onderzoek. Deze succesvolle samenwerking zal volgens Bart Sonck, hoofd van ILVO Dier, nog jaren doorgaan. Dit stelde hij ter gelegenheid van het tienjarig bestaan van de Varkenscampus en het elfjarig bestaan van de Melkveestal.

'Komend voorjaar breiden we uit met proefvoerfabriek Feed Pilot, die al het precisieproefvoer voor het varkens- en melkveebedrijf maakt en voor het nieuwe Pluimvee Innovatie Centrum. Die laatste zal in de tweede helft van 2026 klaar zijn. Voorop bij dit alles staat onze missie om antwoorden te vinden op de uitdagingen van de hedendaagse veehouder', licht Sonck toe.

Zo'n uitdaging voor Vlaamse varkenshouders is dat ze vanaf 2030 de stikstofemissie met 60 procent moeten verminderen ten opzichte van hun gemiddelde veebezetting van 2021 op basis van een stal zonder emissiebeperkende maatregelen. 'Daarom is er dringend behoefte aan gemakkelijk toepasbare, snel in te voeren maatregelen die we op de Varkenscampus gaan testen', zegt het hoofd van ILVO Dier.

Verdeling biest

De bigoverleving verder verbeteren staat centraal in het project PIGLIFE. Een van de belangrijkste zaken hierbij is dat alle biggen voldoende biest krijgen. Beele Garré gaat meerdere strategieën voor split suckling vergelijken om een zo goed mogelijke verdeling van de biest over de hele toom te krijgen. Een ander onderzoek richt zich op het effect van multisuckling, waarbij het schot tussen twee kraamhokken wordt verwijderd.

Als voorloper op dit onderzoek heeft Garré al de biestopname van de biggen exact gevolgd. 'Elke big hebben we direct na de geboorte gewogen. Ook hebben we het gewichtsverloop per individuele big op de eerste levensdag gevolgd om goed inzicht te krijgen in de biestopname. Dit onderzoek laat duidelijk zien dat eerstgeboren biggen de meeste biest opnemen, onafhankelijk van hun geboortegewicht.

Een ander onderdeel van het project PIGLIFE is het opsporen van de oorzaken van biggenuitval met camera's en kunstmatige intelligentie (AI). In de kraamstal hangen hiertoe per twee zeugen camera's en de biggen krijgen vanaf de geboorte een elektronisch oormerk. Hierdoor zijn alle gegevens over werp-, zoog-, eet- en liggedrag vast te leggen.

Van geboorte tot slacht

Bij onderzoeken op de Varkenscampus worden van de varkens gegevens van de metingen van geboorte tot slacht vastgelegd, zoals het gewicht, voederverbruik, reproductieparameters, diergedrag en -gezondheid, karkasgegevens, vleeskwaliteit en klimaatparameters.

De gegevens van bijvoorbeeld het wegen zijn hierdoor direct in te laden op een tablet en komen terecht in een zelfontwikkelde softwareapplicatie. De komende tijd zal AI bij het interpreteren van die data, ook van de afgelopen jaren, een grote rol gaan spelen.

Binnen het project VARKSTAART wordt ervaring opgedaan met het houden van varkens met lange staarten en hoe bijtgedrag is te voorkomen. Momenteel liggen gespeende biggen met lange staarten in de biggenafdeling. Boven elk hok hangt speelmateriaal dat wekelijks wordt gewisseld om het interessant te houden.

Volgens bedrijfsleider Thomas Martens is het strooisel op de dichte vloer belangrijk. 'Dagelijks krijgen de biggen een nieuwe portie om ze bezig te houden. Doorgaans gebruiken we gemalen vlaslemen, omdat dat minder stoffig is en minder snel verstoppingen geeft in de mestput.'

Voor het onderzoek worden de staarten wekelijks, vanaf de geboorte tot aan de slacht, individueel gescoord. De hele staart wordt bekeken en krijgt een score, al naar gelang die nog onbeschadigd is of dat er toch al aan is gebeten.

In de vleesvarkensafdelingen is het effect van hogedrukverneveling op het klimaat en de productieprestaties onderzocht. Gekeken is naar het voederverbruik, de dagelijkse groei en de ademhalingsfrequentie. Dit gebeurde in het kader van het project COOLPIGS door Lotte De Prekel en Alice Van den Broeke.

Vernevelen vond plaats in de afdeling of onder in het aanvoerkanaal van de verse lucht. Met vernevelen is de temperatuur in de afdeling met zeker 2,5 graden omlaag te brengen. Vernevelen onder in het aanvoerkanaal verdient de voorkeur.

Ventilatoren

In de kraamstal helpen eenvoudige ventilatoren, die in de zomer zorgen voor luchtcirculatie, flink. 'In ons onderzoek was het met die luchtcirculatie nog maar twee dagen boven de 30 graden Celsius, terwijl het zonder de ventilatoren veertien dagen boven de 30 graden was, met alle gevolgen voor de voeropname van de zeugen', zegt De Prekel.

In een kleine afdeling voldoen twee ventilatoren die elkaar ondersteunen, zodat de lucht goed circuleert in de afdeling. Grote afdelingen vragen om meer ventilatoren die zorgen voor een S-beweging en daarmee luchtcirculatie in de hele afdeling. De ventilatoren kunnen aan als het in de afdeling warmer is dan 25 graden.

Het onderzoek naar een beter stalklimaat van de Universiteit Gent en ILVO heeft geleid tot het Hitteplan voor de Vlaamse Varkenshouderij.